Σουρής, Γεώργιος

Έλληνας σατιρικός ποιητής (Ερμούπολη Σύρου 1853 - Φάληρο 1919). Στα χρόνια των γυμνασιακών σπουδών του έζησε στην Αθήνα. Ο πατέρας του φιλοδόξησε να τον κάνει παπά, αυτός όμως προτίμησε, για ν’ αποφύγει το ιερατικό στάδιο, να ταξιδέψει μακριά. Εργάστηκε ως υπάλληλος κάποιου σιτέμπορου στη ρωσική πόλη Ταϊγάνι (σήμερα Ταγκανρόγκ), όπου υπήρχε ακμαία ελληνική παροικία. Αλλά η Αθήνα τον τράβηξε σύντομα πάλι πίσω. Παρακολούθησε μαθήματα στη φιλοσοφική σχολή του πανεπιστήμιου και παράλληλα άρχισε να συνεργάζεται με διάφορες εφημερίδες, κυρίως σατιρικές· το ταλέντο του είχε αρχίσει να εκδηλώνεται. Παίζοντας με το όνομά του, υπέγραφε γαλλικά, με τη λέξη souris (= ποντικός). Η καθιέρωση ήρθε αργότερα, όταν ίδρυσε την τετρασέλιδη εβδομαδιαία εφημερίδα Ρωμηός (1883-1918), που την έγραφε μόνος του. Το 1897, εξαιτίας μιας δηκτικής σάτιρας εναντίον του βασιλιά Γεώργιου A’ και της βασίλισσας Όλγας, που τους κατηγορούσε για αδιαφορία απέναντι στα μεγάλα εθνικά θέματα, αναγκάστηκε να μείνει κρυμμένος επί σαράντα ημέρες, μετακινούμενος από σπίτι σε σπίτι, για ν’ αποφύγει την ποινική δίωξη. Στο βάθος όμως η ελληνική κοινωνία και πολιτεία του χάριζε την αμέριστη κατάφαση και τον ενθουσιασμό για το ταλέντο του, όπως φανερώνει το γεγονός ότι η Βουλή αποφάσισε να τον προτείνει επίσημα για το βραβείο Νόμπελ και η κυβέρνηση τον κήδευσε με τιμές στρατηγού. Ο Σ., που τιμήθηκε με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων (1915), είχε αυτό που ονομάζουμε σατιρική φλέβα. Η σάτιρά του ήταν ανεξάντλητη. Κάθε Δευτέρα άρχιζε να γράφει την εφημερίδα του, που την Πέμπτη βρισκόταν κιόλας στο τυπογραφείο, για να κυκλοφορήσει το Σάββατο. Με τους στίχους του γελοιογράφησε την κοινωνία της εποχής του, επισήμανε επίμονα τις αδυναμίες της, αλλά με ένα τρόπο που φρόντιζε να είναι πάντα ευχάριστος. Γι’ αυτό καλλιέργησε μια ποίηση εύκολη και άκοπη, βασισμένη σε απλουστευμένη μετρική και στην κοινή ομιλούμενη γλώσσα της εποχής. Καφενόβιος ο ίδιος, δε στράφηκε -σε μια εποχή κάμψης- προς τα πίσω, προς την μπαρουτοκαπνισμένη εποχή του Αγώνα, αλλά, χωμένος στη βοή και στους καπνούς των καφενείων, περιέγραφε, χωρίς πάθος, τα τυπικά ελαττώματα του συγκαιρινού του αστού Έλληνα και τις ανακολουθίες του ανοργάνωτου «δημόσιου», που παρέπαιε κατά κανόνα. Ο Σ. είναι ο κατεξοχήν «πεζός» ποιητής. Όμορφα είπε γι’ αυτόν κάποτε ο Παλαμάς πως η άφτερη μούσα του δεν πέταξε σε άλλη σφαίρα, ούτε καν πέρα από τα βουνά της ελληνικής πρωτεύουσας. Έχουν όμως τα κείμενά του την αξία μιας μαρτυρίας. Σε ξεχωριστούς τόμους εκδόθηκαν τα παρακάτω ποιητικά του βιβλία: Συλλογή λυρικών ασμάτων (1873), Τα τραγούδια μου (1816), Λόγοι Φιλιππικοί (1878), Κυανή βίβλος της Ελλάδος (1881), Ποιήματα (τόμοι 5, 1882-1891), Ο Φασούλης φιλόσοφος (1891), Άπαντα (τόμοι 3, 1941-1947), Άπαντα (τόμοι 2, 1954), επανέκδοση 1960 και 1964, Άπαντα (τόμοι 5, 1966). Έγραψε 17 κωμωδίες που παίχτηκαν στο θέατρο και μετέφρασε τις Νεφέλες του Αριστοφάνη. Από τα θεατρικά του έργα αναφέρουμε τον Αναπαραδιάρη (1884), την Περιφέρεια (1886) και το Δεν έχει τα προσόντα. Ο σατιρικός ποιητής Γεώργιος Σουρής: ελαιογραφία.